PELPLIN
„Wśród morenowych wzgórz, które meandrami przemierza rzeka Wierzyca leży małe przeurocze miasteczko o nazwie Pelplin”.
Jak widać, już Jan Długosz wspominał o tej miejscowości w „Dziejów Polskich Ksiąg Dwanaście" Tom IV, księga XI.
Pelplin na kartach historii pojawił się 2 stycznia 1274 r., w dokumencie, który wystawił w Świeciu Książe pomorski Mszczuj. Książę nadał wówczas cystersom wieś zwaną Polplin wraz z obszarem zawartym między rzekami Wierzycą, Jonką i Węgiermucą. Pomiędzy XIII i XVI w. w dolinie nad Wierzycą zakonnicy wznieśli świątynie składającą się z trzech naw oraz zabudowania klasztorne i gospodarcze.
Największą atrakcją turystyczną tego regionu jest Średniowieczny Pocysterski Zespół Zabytkowy, którego sercem jest Bazylika Katedralna z przełomu XIII i XVI w., wybitne dzieło architektury gotyckiej o czarownym, barokowym wnętrzu. Znajduje się tu jeden z największych w tej części Europy, przepiękny Ołtarz Główny.
Inne obiekty warte zwiedzenia to:
Muzeum Diecezjalne, którego najcenniejszym eksponatem jest jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Guttenberga (1453 - 1455) wyróżniający się (spośród 47 zachowanych na świecie) śladem obalonej czcionki, w oryginalnej - skórzanej oprawie Henryka Costera z XV w.
Na uwagę zasługują również wybitne walory krajobrazowe przy przełomie Wierzycy czy na terenie Doliny Walichnowskiej.
Pelplin, roku przyciąga setki turystów specyficzną, nieco nostalgiczną atmosferą sprzyjającą niespiesznym wędrówkom, spokojnym spacerom oraz wartościowemu wypoczynkowi.
GNIEW
Pierwszą posiadłością, na lewym brzegu Wisły, którą Krzyżacy przejęli w roku 1282, była ziemia gniewska, na której to, na przełomie XIII i XIV., postawili twierdzę - Gniew. W tym okresie (rok 1297) zostały również nadane przywileje miejskie.
Ze względu na bogatą historię, oraz duże znaczenie dla regionu, Gniew posiada wiele, cennych pamiątek dawnych czasów. Największą atrakcją jest, znajdująca się na wzgórzu budowla, pamiętająca najświetniejsze czasy grodu, zamek. Choć jest to najpotężniejsza twierdza Zakonu Krzyżackiego na lewym brzegu Wisły, to w jej murach panuje kameralna atmosfera.
W czasach polskich zamek służył za siedzibę starostom, w tym najsłynniejszemu najsłynniejszemu nich – Janowi Sobieskiemu. W Zamku dostępnych jest parę wystaw poświęconych miedzy innymi: zbrojom rycerskim, biżuterii średniowiecznej i uzbrojeniu z drugiej wojny światowej.
Warto również poświęcić chwilę na odwiedzenie Pałacu Marysieńki wzniesionego przez króla dla swojej żony Marii Kazimiery w północno – wschodnim narożu podzamcza, czy gniewskie leby, czyli absolutny unikat na Pomorzu, świetnie zachowane XV wieczne domy podcieniowe.
Z całą pewnością, zwiedzenie gniewu dostarczy niezapomnianych wrażeń i odwiedzający pozna całkiem spory kawałek historii w najpiękniejszym wydaniu.