KĘTRZYN
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z roku 1329.
W tym to roku, obok pruskiej osady Rast, Krzyżacy wybudowali osadę z drewna – Rastenburg.
Jest wielce prawdopodobne, że znajdowała się ona na wzgórzu nieopodal rzeki Guber, w miejscu gdzie potem powstał obronny Kościół św. Jerzego (II połowa XIV w. jest dziś rzadkim przykładem obronnej architektury sakralnej).
Osada miała za zadanie chronić państwo Krzyżackie przed Litwinami, bardzo szybko jej status został zweryfikowany, już do roku 1350, była dwukrotnie zdobywana i niszczona przez Litwinów, każdorazowo odbudowywana.
11 listopada 1357 roku osada otrzymała przywilej lokacyjny i rozpoczęła się budowa murowanego, gotyckiego zamku krzyżackiego. Zamek był wielokrotnie przebudowywany, obecny wygląd zawdzięcza odbudowie w latach 1962 – 1967, na podstawie XIX- wiecznych rysunków C. Steinbrechta.
Obecnie, mieszczą się tu: Biblioteka Miejska, Centrum Kultury „Zamek” oraz Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
Nazwa Kętrzyn została nadana miejscowości dopiero w roku 1946.
GIERŁOŻ
Znajduje się tu wojenna kwatera Adolfa Hitlera.
Ta mała miejscowość, położona 8 km na wschód od Kętrzyna, otoczona lasami i jeziorami, stanowiła idealną lokalizację, dla tego najsłynniejszego i najtajniejszego obiektu II Wojny Światowej zwanego „Wilczym Szańcem” – „Die Wolfschanze”.
Prace budowlane rozpoczęto wczesną jesienią 1940r. i trwały do 1944r. W tym okresie wybudowano tu ok. 200 obiektów z żelbetonu i cegły, w tym siedem bunkrów ciężkich.
Kwatera odznaczała się niezwykle skomplikowanym systemem bezpieczeństwa, który zawiódł tylko raz, gdy pułkownik Claus von Stauffenberg (20.07.1944r.) przemycił bombę z opóźnionym zapłonem i dokonał nieudanego zamachu.
Budynki zostały wysadzone w powietrze przez wycofujące się wojska niemieckie w roku 1945. teren po rozminowaniu, bardzo szybko stał się atrakcją turystyczna, odwiedzaną przez wielu nie tylko pasjonatów historii XX w. z całego świata.
ŚWIĘTA LIPKA
Niewielka miejscowość, cel licznych pielgrzymek już w XV w. Rok Rocznie odwiedzana jest prze ok. 100 tys. pielgrzymów, dzięki czemu miejsce to nazywane jest często „Częstochową Północy”.
Popularność tą, zawdzięcza Sanktuarium Maryjnemu, które jest nie tylko symbolem religijnym, ale również zabytkiem wysokiej wartości, zaliczanym do najcenniejszych okazów późnego baroku w Polsce.
Cały zespół architektoniczny składa się z bazyliki, krużganków i domu zakonnego ojców jezuitów, posiada zachowaną w idealnym stanie bogatą i różnorodną dekoracje: rzeźby, freski, obrazy na płótnie, wyroby złotnicze oraz rzadko spotykane w takiej obfitości dzieła artystycznego kowalstwa.
Na szczególną uwagę zasługują barokowe organy z ruchomymi figurkami i obraz Matki Boskiej Święto Lipskiej.
Obecnie Święta Lipka stała się także miejscem wypoczynku i rekreacji. Lasy, jeziora i przepiękne krajobrazy przyciągają coraz większe rzesze wczasowiczów.